Học cách sử dụng câu bị động trong tiếng Đức (Passiv) giúp bạn đa dạng cách nói, viết khi diễn tả ý trong tiếng Đức. Đọc bài viết của S20 để học ngay cách sử dụng dạng câu bị động này.
Khi nói đến câu bị động trước hết ta cần phân biệt được sự khác nhau giữa câu bị động và chủ động:
z.B:
ich koche diese Suppe.
Wer kocht diese Suppe?
Như vậy câu này nhấn mạnh chủ ngữ “ich” – người đã có hành động là “Suppe kochen”.
z.B:
das Auto wird repariert.
Was passiert?
Ở đây có thể thấy, câu hỏi chỉ quan tâm tới việc gì đã xảy ra – chiếc xe đã được sửa và ai sửa chiếc xe thì không quan trọng, đã lược bỏ.
Khi muốn nhắc tới tác nhân (chủ thể của hành động) trong câu bị động, luôn phải sử dụng giới từ “von” + Dativ.
Để xây dựng câu bị động trong tiếng Đức trước hết cần xác định trong câu chủ động có tân ngữ trực tiếp, tân ngữ gián tiếp hay không có tân ngữ.
Là tân ngữ được sử dụng ở Akkusativ trong câu chủ động, bị tác động trực tiếp bởi hành động của chủ thể.
z.B: Ich schreibe einen Text.
Deine Freundin ruft dich an.
Ở đây einen Text và dich là tân ngữ trực tiếp.
Câu bị động được xây dựng dựa trên tân ngữ trực tiếp là 1 câu bị động điển hình. Câu bị động xây dựng dựa trên tân ngữ trực tiếp ở thì hiện tại được xây dựng theo công thức:
S + werden + … + Partizip II
Chủ ngữ trong dạng câu bị động điển hình này chính là tân ngữ trực tiếp của câu chủ động.
z.B: ta có câu chủ động
Deine Freundin ruft dich an.
Như đã xác định ở phần trên, ta có “dich” chính là tân ngữ trực tiếp trong câu. Như vậy ta sẽ xây dựng câu bị động điển hình theo các bước:
Du wirst angerufen
có thể thấy, ở đây hành động anrufen được nhấn mạnh, người thực hiện hành động (deine Freundin) không quan trọng và đã được lược bỏ.
Là tân ngữ được sử dụng ở Dativ trong câu trực tiếp, chủ yếu thường chỉ người.
z.B: ich schreibe dir einen Brief
sie lädt mir zum Party ein.
ở đây có thể thấy dir, mir là các tân ngữ gián tiếp trong câu. Khi xây dựng câu bị động thì các tân ngữ gián tiếp này không được phép chuyển sang chủ ngữ. Trong trường hợp này, ta sẽ sử dụng chủ ngữ giả “es”. Câu bị động dựa trên tân ngữ gián tiếp sẽ được xây dựng dựa trên công thức:
Es + werden + … + Partizip II
Trong dạng câu bị động này Es đứng ở đầu câu đóng vai trò như chủ ngữ, giữ nguyên tân ngữ gián tiếp và các phần còn lại theo công thức trên.
z.B: ta có câu chủ động
Sie lädt mir zum Party ein
Es wird mir zum Party eingeladen
Chú ý: Ở đây ta thấy trợ động từ “werden” được chia ở ngôi thứ 3 số ít theo chủ ngữ “es” bằng cách đảo tân ngữ gián tiếp lên đầu câu ta cũng có thể bỏ qua chủ ngữ giả:
Mir wird zum Party eingeladen
dù bị lược bỏ nhưng trợ động từ “werden” vẫn chia ở ngôi thứ 3 số ít theo chủ ngữ “es”. Ta có thể hiểu là chủ ngữ giả đã bị ẩn đi.
Một ví dụ khác cho câu bị động với tân ngữ gián tiếp:
Trong trường hợp câu có tân ngữ trực tiếp, ta vẫn có thể sử dụng chủ ngữ giả “es”. Tuy nhiên, trong trường hợp này tân ngữ ở Akkusativ sẽ được chuyển về Nominativ và trợ động từ “werden” sẽ được chia theo tân ngữ trực tiếp.
z.B: ta có câu chủ động
Man eröffnet viele neue Geschäfte
Tân ngữ trực tiếp trong câu: viele neue Geschäfte
Câu bị động: Viele neue Geschäfte werden eröffnet
Hoặc: Es werden viele neue Geschäfte eröffnet
Trong ngữ pháp tiếng Đức tồn tại 2 dạng bị động khác nhau là Vorgangspassiv và Zustandspassiv. 2 dạng bị động này khác nhau về cách hình thành, ý nghĩa và cách sử dụng.
Mỗi dạng bị động khác nhau ở các thì khác nhau sẽ có cách xây dựng khác nhau. Để nắm vững tất cả các cách xây dựng câu bị động mời bạn theo dõi bài viết Khám phá 2 câu bị động trong tiếng Đức: Vorgangspassiv và Zustandspassiv
Xem thêm
>> Không phải ai cũng biết! Từ vựng tiếng đức chuyên ngành ô tô mới nhất